Wat wordt mijn wens voor het jaar 2020? Eerst maar eens terugblikken op 2019.

Het eerste wat mij dan te binnen schiet, is dat het er vorig jaar best heftig aan toe ging in ons lage landje aan de zee. Vooral in het najaar was het raak. Denk maar aan de protestacties van onderwijzers, boeren en bouwers. En natuurlijk de klimaatstakers, die zichzelf soms vastplakten aan het asfalt. Begin vorig jaar was er brede ophef over de zogenoemde Nashvilleverklaring. Na de herfst verhitte Zwarte Piet de gemoederen. Het hele jaar door gaf de brexit veel gedoe alsook, niet te vergeten, president Trump. Over hem zijn maar twee meningen mogelijk: óf je steunt hem door dik en dun, óf je wenst hem subiet het Witte Huis uit.

Nu is politieke polarisatie van alle tijden. Zonder tegenstellingen geen debat. Maar verontrustend is dat veel politieke of maatschappelijke kwesties ook kerken en christenen onderling verdelen.

Zo laakt de ene christen het reizen per vliegtuig, een stukje vlees eten en een auto zonder stekker. Hij prijst de groene kerk aan. Andere christenen vinden al die paniekerige zorgen over het klimaat maar overdreven, mogelijk zelfs een veeg teken van wereldgelijkvormig ongeloof in Gods voorzienigheid.

Nogal wat christenen vinden het onbarmhartig en ongastvrij om illegaal verblijvende migranten het land uit te sturen. Ze bieden desnoods kerkasiel aan een uitgeprocedeerde. Daartegenover leggen andere christenen er de nadruk op dat de overheid eerlijke en rechtvaardige asielprocedures moet volgen, zodat er voor ‘echte’ vluchtelingen wel opvang blijft in ons dichtbevolkte land.

De ene christen beschouwt het homohuwelijk als een vierkante cirkel en meent dat de overheid de samenleving moet ordenen op basis van huwelijk en gezin. De andere vindt dat alle individuen gelijk zijn, dat je over niemands seksuele voorkeur mag oordelen en dat in principe elke relatie van liefde en trouw steun verdient.

Dan was er vorig jaar zomer de Biblebelt-tentoonstelling in het museum Catharijneconvent. Ook op de Biblebelt is het niet altijd rustig. En nu heb ik het niet over de oudejaarsnacht, maar over interne polemiek. We kunnen een boom opzetten over een herziening van de Statenvertaling, over het al dan niet isoritmisch zingen van de psalmen, over de zin en betekenis van het dopen van kinderen, over wat te doen met evangelische invloeden, over hoe we moeten denken over vrouwen in de politiek en over wat je allemaal wel of juist niet mag doen op de zondag.

Wat denkt u ervan?

Graag steek ik de spa wat dieper. Daarom werp ik de vraag op of het reformatorische klimaat gunstige randvoorwaarden biedt voor geestelijke groei. Of speelt een overmaat aan on-Bijbelse fijnstof ons parten? Mogelijk ook wat te veel moralistisch stikstof. Zijn onze visies vastgeroest door dogmatische dioxides? Het opbrengen van verdraagzaamheid in bijzaken kost ons veel moeite, laat staan dat we zelf echt willen veranderen. Een teken aan de wand, nietwaar? Want hoe deplorabel zal onze geestelijke toestand zijn als blijkt dat we ook in wezenlijke zaken op eigen gezag zijn gaan geloven!

Wanneer het ons niet lukt om kerkmuren te slechten, is het wellicht beter om de ramen open te doen voor wat frisse lucht en een bredere blik.

Wanneer het ons niet lukt om kerkmuren te slechten, is het wellicht beter om de ramen open te doen voor wat frisse lucht en een bredere blik. Iedere christen en elke kerk heeft immers voortdurend reformatie nodig om dicht bij Gods Woord te blijven, niet uit de lichtkring rond het Kruis weg te dwalen. We hebben de ander nodig om de waarheid te verstaan, juist als die met ons van mening verschilt. Om onszelf voor hoogmoed en eigengerechtigheid te behoeden. Want iedere christen blijft afhankelijk van Gods genade, die hij dankt aan die wonderlijke, vrolijke ruil met Christus (II Korinthe 8 vers 9). Om het met de dominee in de politiek ds. H. G. Abma (1917-1992) te zeggen: „We moeten ons hoeden voor een ontwikkeling waarin het gereformeerdere het gereformeerde overtroeft, volgens de stelregel dat het betere de vijand is van het goede, want dan blijft uiteindelijk het meest gereformeerde als alleenzaligmakend over.”

Kortom, mijn wens voor 2020 is: een gezond geestelijk klimaat.

Jan Schippers - directeur van de Guido de Brès-Stichting, het wetenschappelijk instituut voor de SGP.

(Dit is een licht bewerkte versie van de column die op 27 december gepubliceerd is in het Reformatorisch Dagblad.)