30 januari 2025
Wat is het stil op straat
COLUMN
Christiaan Bijl, secretaris van Stichting GezinsPlatform Nederland
Zo nu en dan komt de oud-bewoner van ons huis even buurten. Het laatste bezoek leverde een treffende observatie op. Genietend van het zonnetje stonden we te kijken naar onze spelende kinderen. Hij merkte op: “Wat is het stil op straat. Toen wij hier vijftig jaar geleden kwamen wonen ‘stikte’ het hier van de kinderen.”
Nu moet u weten, we wonen in een wijk met van die leuke woonerven. Uitermate geschikt voor spelende kinderen. De wijk werd rond 1970 gebouwd en betrokken door vooral jonge gezinnen. Het moet een gezellige boel zijn geweest. Nog geen afleiding van smartphones of andere schermen. Niets beters te doen dan tikkertje in de buurt en voetballen op straat. Je ziet het voor je.
Van dat beeld is nu niet veel meer over. Wat resteert is een mix van senioren en (samengestelde) gezinnen met maximaal twee kinderen, waarvan een deel het scherm verkiest boven de gezelligheid buiten.
‘Kiezen we liever voor onszelf dan voor de zorg en verantwoordelijkheid van een gezin?’
Dat hier ooit jonge gezinnen hun intrek namen is nu financieel bijna ondenkbaar. De huizenprijzen in de wijk zijn de laatste jaren omhoog geschoten en schommelen grofweg tussen de € 400.000 (kleinere tussenwoning) en € 500.000 (hoekwoning). Onbetaalbaar voor starters, zelfs met twee salarissen. Het gevolg laat zich raden: woont één van het stel in een betaalbaarder deel van Nederland, dan wordt na het trouwen het hazenpad gekozen.
Bij die stijgende huizenprijzen wordt algauw gewezen op het huizentekort, als gevolg van bevolkingsgroei en een tekort aan woningbouw. Volgens Volkshuisvesting Nederland is er inmiddels een tekort van 400.000 huizen (woningvragers minus beschikbare woningen).
Bij die bevolkingsgroei wordt natuurlijk gedacht aan immigratie. Niet zo gek, want dat is de laatste jaren de enige groei die we in Nederland kennen. Sinds 2022 is er namelijk geen sprake meer van ‘natuurlijke aanwas’, er overlijden meer mensen dan dat er kinderen worden geboren. Pieter Omtzigt refereerde hier al aan in zijn HJ Schoo-lezing.
Tussendoor: wat is dat toch, dat er zo weinig kinderen worden geboren? Heeft de zegen waarover Psalm 128 spreekt – kinderen als jonge olijfbomen rondom onze tafel – zijn aantrekkingskracht verloren? Kiezen we liever voor onszelf dan voor de zorg en verantwoordelijkheid van een gezin?
‘Dat huizentekort is niet verwonderlijk als tegen de 40 procent door één persoon wordt bewoond.
Terug naar het woningtekort. Het is niet fair om bij dit tekort enkel te kijken naar de immigratie. Wie inzoomt op cijfers van het CBS ziet namelijk iets opmerkelijks in de ontwikkeling van het aantal huishoudens. In zestig jaar tijd is de Nederlandse bevolking gegroeid van 12 naar 17,9 miljoen (plus 49 procent). In diezelfde tijd is het aantal huishoudens gegroeid van 3,4 miljoen naar 8,4 miljoen (plus 247 procent). Uiteraard komt dat door het kleiner worden van huishoudens. Maar wat vooral opvalt is de enorme groei van het aantal éénpersoonshuishoudens. In 1964 waren dat er nog maar een half miljoen. In 2024 is dit aantal gegroeid tot 3,3 miljoen (plus 560 procent). Dat huizentekort is niet verwonderlijk als tegen de 40 procent door één persoon wordt bewoond.
Bij het zien van de cijfers, herinner ik me een verhaal van een oud-collega. De veertig gepasseerd, prima baan, druk met (extreme) sporten, ook nog een relatie. Hij en zijn vriendin werkten fulltime en beschikten beiden over een eigen woning. In m’n onschuld vroeg ik: ga je één van beide verkopen als het aanblijft? Dat was natuurlijk helemaal niet nodig. Ze konden het prima betalen, een relatie is per definitie tijdelijk en de waarde van de woningen neemt ondertussen alleen maar toe. Waarom zou je verkopen? Toch wel zonde: die twee grotendeels leegstaande woningen.
Afsluitend een oproep: als zo’n veertig procent van de woningen door één iemand wordt bewoond, zou het zomaar kunnen dat er iemand alleen zit tijdens de ‘donkere dagen’. Wellicht kunnen onze gezinnen uitkomst bieden.
Deze column komt uit Zicht - Demografisch drama
Bent u ook benieuwd naar het interview met Richard van Zwol? Het gesprek met Jan van de Beek? Of een kijk vanuit de Kamer met André Flach? Bestel dan het complete Zicht-nummer in onze webshop.
Liever elk Zicht-nummer standaard op uw deurmat?